ทำความรู้จัก วันคนพิการแห่งชาติ ดูการจัดการและการดูแลในต่างประเทศและประเทศไทย !

ในนโยบายแผนพัฒนาเศรษฐกิจแห่งชาติและแผนการพัฒนาประเทศนั้น นอกจากจะให้ความสำคัญกับสิทธิและสวัสดิการของผู้สูงอายุแล้ว ผู้พิการ ก็เป็นบุคคลอีกกลุ่มหนึ่งที่ทางรัฐบาลให้ความสำคัญเช่นกัน เพราะผู้พิการก็ถือเป็นพลเมืองของประเทศ ที่สมควรได้รับการดูแลช่วยเหลือ ได้รับโอกาส มีสิทธิและสวัสดิการไม่ต่างจากบุคคลทั่วไป จึงทำให้มีการจัดตั้ง “วันคนพิการแห่งชาติ” ขึ้น เพื่อให้ผู้คนได้ตระหนักถึงความสำคัญของคนพิการ และไม่ละเลย ไม่ปล่อยให้คนพิการขาดการการดูแลช่วยเหลืออย่างที่ควรจะเป็น มารู้จักกับวันสำคัญวันนี้กันให้มากขึ้นว่า มีความเป็นเป็นมาอย่างไร และมีความสำคัญอย่างไร พร้อมชวนดูเกี่ยวกับระบบการบริหารจัดการผู้พิการทั้งของประเทศไทยและประเทศอื่นๆ ว่าเป็นอย่างไร เพื่อที่จะได้ตระหนักรู้เกี่ยวกับความสำคัญของคนพิการกันให้มากขึ้นค่ะ

วันคนพิการแห่งชาติ สำคัญอย่างไร ? ทำไมถึงต้องมีวันนี้

วันคนพิการแห่งชาติ กำหนดให้เป็นวันเสาร์ในสัปดาห์ที่ 2 ของเดือนพฤศจิกายนในทุกๆ ปี  ซึ่งในปี พ.ศ. 2565 นี้ จะตรงกับวันเสาร์ที่ 13 พฤศจิกายน โดยสภาสังคมสงเคราะห์แห่งประเทศไทย ในพระบรมชูปถัมภ์ ได้กำหนดจัดขึ้นเพื่อสร้างความตระหนักรู้ในสังคม ให้ตระหนักถึงการให้ความสำคัญและให้ความช่วยเหลือ สนับสนุน เพื่อให้คนพิการมีคุณภาพชีวิตที่ดีขึ้น และเปิดโอกาสให้คนพิการได้พบปะสังสรรค์ แสดงความสามารถในด้านต่างๆ และได้เรียนรู้วิทยาการใหม่ๆ เกี่ยวกับการบำบัด รักษา การป้องกันและฟื้นฟูสมรรถภาพของคนพิการเอง เพื่อให้คนทั่วไปได้ตระหนักถึงความสำคัญในการสนับสนุนทั้งในด้านคุณภาพชีวิตของคนพิการ รวมทั้งช่วยเหลือฟื้นฟูสุขภาพจิตของผู้พิการและคนใกล้ชิด เพื่อให้ไม่รู้สึกว่าความพิการเป็นปัญหาในการใช้ชีวิตแต่อย่างใด และเพื่อให้คนอื่นๆ ได้เห็นถึงศักยภาพ ศักดิ์ศรี และคุณค่าของคนพิการเองด้วย

[affegg id=4500]

“คนพิการ” ตามความหมายที่ประกาศโดยกระทรวงการพัฒนาสังคมและความมั่นคงของมนุษย์ พ.ศ. 2546 กำหนดเอาไว้ว่า คนพิการ หมายถึง บุคคลซึ่งมีความสามารถถูกจำกัดให้ปฏิบัติกิจกรรมในชีวิตประจำวัน และการมีส่วนร่วมทางสังคมได้โดยวิธีการทั่วไป เนื่องจากมีความบกพร่องทางการมองเห็น การได้ยิน การเคลื่อนไหว การสื่อสาร จิตใจ อารมณ์ พฤติกรรม สติปัญญาและการเรียนรู้ และมีความต้องการจำเป็นพิเศษด้านต่างๆ เพื่อให้สามารถดำเนินชีวิตและมีส่วนร่วมในสังคมได้อย่างบุคคลทั่วไป ซึ่งประเภทของความพิการ สามารถกำหนดได้ตามลักษณะ ดังนี้

• พิการทางการมองเห็น
• พิการทางการได้ยินและสื่อความหมาย
• พิการทางกายหรือการเคลื่อนไหว
• พิการทางจิตใจหรือพฤติกรรม
• พิการทางสติปัญญาหรือการเรียนรู้
• พิการซ้ำซ้อน กล่าวคือ มีความพิการมากกว่า 1 ลักษณะขึ้นไป

กิจกรรมในวันคนพิการแห่งชาติ

กิจกรรมในวันนี้ จะมีทั้งกิจกรรมในส่วนกลาง และส่วนภูมิภาค ซึ่งในส่วนกลางจะถูกจัดขึ้น ณ สวนอัมพรในทุกๆ ปี และในส่วนภูมิภาคจะถูกจัดขึ้น ณ ศูนย์การศึกษาพิเศษประจำจังหวัดต่างๆ ร่วมมือกับสำนักงานพัฒนาสังคมและความมั่นคงของมนุษย์ โดยภายในงานจะมีการมอบรางวัลผู้พิการตัวอย่าง ซึ่งมาจากการนำเสนอรายชื่อผู้พิการที่มีความโดดเด่นต่อสภาสังคมสงเคราะห์แห่งประเทศไทยฯ และจะนำผู้พิการที่ผ่านการพิจารณาเป็นผู้พิการดีเด่นในปีนั้นๆ เข้ารับรางวัลโล่เกียรติคุณและเงินรางวัลจากพระบรมศานุวงศ์ และมีกิจกรรมการประกวดต่างๆ การออกบูธกิจกรรมจากองค์กรที่เกี่ยวข้องกับผู้พิการ รวมถึงบูธเปิดรับสมัครงานสำหรับผู้พิการ จากองค์กรจัดหางานอีกด้วย

สมาคมคนพิการแห่งประเทศไทย องค์กรที่ดำเนินการโดยคนพิการ เพื่อประโยชน์ของคนพิการอย่างแท้จริง

นอกจากวันคนพิการแห่งชาติ ที่จัดขึ้นโดยสภาสังคมสงเคราะห์แห่งประเทศไทย ในพระบรมชูปถัมภ์ เพื่อให้มีการตระหนักรู้สึกความสำคัญและความเท่าเทียมกันของคนพิการแล้ว ยังมีสมาคมคนพิการแห่งประเทศไทย ที่เป็นองค์กรช่วยเหลือสนับสนุนคนพิการโดยเฉพาะ ซึ่งจัดตั้งขึ้นเพื่อช่วยเหลือคนพิการในประเทศไทย และให้ความสำคัญกับคนพิการ เปลี่ยนมุมมอง ทัศนคติที่ไม่ดีต่อคนพิการ รวมถึงแก้ไขปัญหาการขาดโอกาสด้านต่างๆ ในคนพิการ เพื่อให้มีคุณภาพชีวิตที่ดีขึ้น และกระตุ้นเตือนให้คนพิการมีการพัฒนาตัวเองให้ดีขึ้น เพื่อให้เป็นที่ยอมรับของสังคม โดยมีวัตถุประสงค์สำคัญดังนี้

1. พิทักษ์สิทธิและขจัดการเลือกปฏิบัติโดยไม่เป็นธรรมต่อคนพิการ รวมทั้งเป็นผู้แทนคนพิการ ในการติดตามการบังคับใช้กฎหมายและการปฏิบัติงานของหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง
2. รณรงค์ เผยแพร่ และผลักดันให้ภาครัฐ และหน่วยงานที่เกี่ยวข้องจัดให้มีกฎหมาย นโยบาย แผนงาน โครงการหรือกิจกรรมเพื่อการส่งเสริม และพัฒนาคุณภาพชีวิตคนพิการ ในด้านการแพทย์ ด้านการศึกษา ด้านอาชีพ ด้านกีฬา และด้านสังคม
3. ส่งเสริมการรวมกลุ่มของคนพิการ เพื่อพัฒนาศักยภาพผู้นำคนพิการ รวมทั้งเสริมสร้างความเข้มแข็งให้องค์กรคนพิการ และเครือข่าย
4. บริการข้อมูลข่าวสาร ให้คำปรึกษาแนะนำ รวมทั้งส่งต่อคนพิการให้ได้รับความช่วยเหลือจากหน่วยงานอื่น
5. จัดกิจกรรมหรือดำเนินงานด้านการส่งเสริม และพัฒนาคุณภาพชีวิตคนพิการเพื่อการดำรงชีวิตอย่างอิสระ และมีส่วนร่วมในสังคมรวมถึงการรับสัมปทาน รับจ้าง หรือประกอบการค้า โดยไม่มุ่งหวังผลกำไร
6. สนับสนุน ร่วมมือ และประสานงานกับบุคคล องค์กร หรือหน่วยงานใดๆ ที่มีวัตถุประสงค์สอดคล้องกัน ทั้งในและต่างประเทศ 
7. ส่งเสริมและสนับสุนอาชีพการค้าสลากของคนพิการ รวมทั้งสลากการกุศลพิเศษอื่น ที่ออกโดยหน่วยงานของรัฐ เอกชน และองค์กรสาธารณะกุศล ส่งเสริมและพัฒนาอาชีพอื่นๆ ที่คนพิการสามารถทำได้

[affegg id=4501]

นโยบายการดูแลช่วยเหลือคนพิการในประเทศไทย มีอะไรบ้าง

เมื่อได้ทราบเกี่ยวกับความสำคัญของวันคนพิการแห่งชาติ รวมถึงหน่วยงานที่เกี่ยวข้องกับการช่วยเหลือดูแล พิทักษ์สิทธิคนพิการแล้ว เรามาดูกันว่า ในประเทศไทย มีนโยบายจากทางภาครัฐที่มุ่งเน้นช่วยเหลือและสนับสนุนคนพิการอย่างไรบ้าง ไปดูกันเลยค่ะ

• แผนพัฒนาคุณภาพชีวิตคนพิการแห่งชาติ ฉบับที่ 5 พ.ศ. 2560 – 2565 มีนโยบายส่งเสริมให้คนพิการสามารถเข้าถึงสิทธิได้จริง ดำรงชีวิตได้อย่างอิสระในสังคม อยู่เย็นเป็นสุขร่วมกันอย่างยั่งยืน โดยการเสริมสร้างพลังคนพิการและองค์กรด้านคนพิการให้มีศักยภาพและมีความเข้มแข็ง เสริมสร้างความเข้าใจและเจตคติเชิงสร้างสรรค์ต่อคนพิการและความพิการ สร้างสภาพแวดล้อมและบริการสาธารณะที่ทุกคนเข้าถึงและใช้ประโยชน์ได้ และส่งเสริมการบูรณาการเครือข่ายและสร้างการมีส่วนร่วมเพื่อพัฒนาคุณภาพชีวิตคนพิการอย่างยั่งยืน

• มีการเพิ่มพื้นที่ซึ่งเอื้อต่อการดำรงชีวิตอย่างมีคุณค่าของคนพิการ โดยทางรัฐบาลมีนโยบายส่งเสริมการจัดสิ่งอำนวยความสะดวกสำหรับคนพิการในทุกด้าน และจัดทำชุมชนต้นแบบที่เอื้อต่อการดำรงชีวิตอิสระของทุกคนในสังคม เพื่อเป็นต้นแบบชุมชนที่คนพิการ และทุกคนในสังคมสามารถดำรงชีวิตและเดินทางได้อย่างอิสระ สะดวก ปลอดภัย 

• ภาครัฐมีการดำเนินการให้มีโครงการการออกแบบสภาพแวดล้อมเพื่อทุกคน (Universal Design) ร่วมกับภาคเอกชน และภาคประชาสังคม ออกแบบปรับปรุงสภาพแวดล้อมให้เป็นมิตรกับทุกคน ไม่ว่าจะเป็นคนทั่วไป เด็ก ผู้ใหญ่ ผู้สูงอายุ โดยเฉพาะคนพิการ ให้เอื้อต่อการดำรงชีวิต สามารถใช้งานได้สะดวกปลอดภัยด้วยตัวเอง อาทิ ทางลาด ห้องน้ำ ที่จอดรถ ป้ายสัญลักษณ์ และบริการข้อมูล เป็นต้น

• ในด้านความช่วยเหลือที่เกี่ยวกับสิทธิและสวัสดิการ รัฐบาลได้จัดตั้งศูนย์บริการคนพิการระดับจังหวัด 77 ศูนย์ และศูนย์บริการคนพิการทั่วไปจำนวนเกือบ 2,500 ศูนย์ ทั่วประเทศ เพื่อให้คนพิการในทุกพื้นที่สามารถเข้าถึงสิทธิและบริการได้อย่างทั่วถึง สะดวก รวดเร็ว และเป็นธรรม ทั้งการฟื้นฟูสมรรถภาพซึ่งเป็นกระบวนการทางการแพทย์ เช่น การปรับสภาพร่างกาย จิตใจ สังคม พฤติกรรม สติปัญญา สามารถเข้าถึงแหล่งความรู้ และอบรมฝึกฝนอาชีพ รวมทั้งเป็นที่พักพิงในยามจำเป็น โดยสามารถติดต่อศูนย์บริการคนพิการที่ใกล้เคียงพื้นที่อยู่อาศัยได้เลย

• สำหรับการส่งเสริมการเรียนรู้ในคนพิการ มีหน่วยงานที่รับผิดชอบคือ ส่วนสื่อการศึกษาเพื่อคนพิการ ศูนย์เทคโนโลยีทางการศึกษา สำนักงาน กศน. ในสังกัดกระทรวงศึกษาธิการ โดยให้บริการสื่อตามแนวทางการศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัยสำหรับคนพิการ มุ่งเน้นโอกาสในการเข้าถึงการศึกษาอย่างเท่าเทียมของคนพิการทุกประเภท ส่งเสริมเทคโนโลยีและองค์ความรู้ในการผลิตสื่อการศึกษาของคนพิการ อาทิ หนังสือเสียง สื่ออักษรเบรลล์อิเล็กทรอนิกส์สำหรับผู้บกพร่องทางการเห็น เป็นต้น

ชาวนดู 3 ประเทศที่มีระบบการจัดการเกี่ยวกับคนพิการที่ดีและมีประสิทธิภาพ

ในตอนนี้ก็ได้รู้ถึงระบบการจัดการและสวัสดิการของคนพิการในประเทศไทยแล้ว ต่อมาเรามาดูกันว่า แล้วประเทศอื่นๆ ที่มีระบบการจัดการเกี่ยวกับคนพิการที่มีคุณภาพและมีประสิทธิภาพ ช่วยเหลือคนพิการให้มีคุณภาพชีวิตที่ดี มีประเทศอะไรบ้าง

• ญี่ปุ่น

ในประเทศญี่ปุ่น นอกจากจะมีระบบการจัดการคุณภาพชีวิตและสวัสดิการของผู้สูงอายุที่ดีเพื่อรองรับสังคมผู้สูงอายุแล้ว สำหรับผู้พิการนั้นก็มีสิ่งอำนวยความสะดวกตามสถานที่สาธารณะต่างๆ ซึ่งสามารถช่วยเหลือและอำนวยความสะดวกให้กับคนพิการได้ เช่น ทางเดินเท้าที่มีปุ่มสัมผัสบนพื้น ราวกั้นระหว่างทางเดินเท้าและถนน เพื่อความปลอดภัยของผู้ที่ใช้รถเข็นหรือผู้ที่มีความพิการทางสายตา สิฟต์ในอาคารที่มีอักษรเบรลล์และเสียงบรรยาย อักษรเบรลล์บอกตำแหน่งที่นั่งในรถไฟ หรืออักษรเบรลล์บอกตำแหน่งสิ่งของเครื่องใช้ในห้องน้ำสำหรับผู้ที่มีความบกพร่องทางการมองเห็น สถานีรถไฟมีลิฟต์ มีบันไดเลื่อนสำหรับรถเข็น รวมถึงรถประจำทางที่ลดระดับความสูงจนพื้นรถเท่ากับพื้นถนนสำหรับบุคคลที่มีความบกพร่องทางร่างกาย และผู้ที่ใช้รถเข็น เป็นต้น

• สหรัฐอเมริกา

ในอเมริกา อาคารส่วนใหญ่ถูกออกแบบตามหลักอารยสถาปัตย์ หรือ Universal Design เพื่อรองรับการใช้งานสำหรับทุกคน มีทางราบสำหรับรถเข็น มีศูนย์อำนวยความสะดวกให้กับคนพิการที่ต้องการความช่วยเหลือ และยังเปิดโอกาสให้คนพิการมีส่วนร่วมในการทำกิจกรรมต่างๆ ไม่ว่าจะเป็นการเข้าชมการแข่งขันกีฬา มีที่นั่งสำหรับการดูละครเวที และที่อเมริกา ยังมีพิพิธภัณฑ์คนพิการอีกด้วย ซึ่งมีจุดประสงค์เพื่อให้ผู้คนทั่วไปได้เข้าใจคนพิการมากขึ้น และเพื่อให้ประชากรและพลเมืองได้รู้สึกถึงความเท่าเทียมกัน สามารถใช้ชีวิตประจำวันร่วมกันอย่างเข้าใจและมีความเห็นอกเห็นใจกัน

• ออสเตรเลีย

รัฐบาลของประเทศออสเตรเลียมีนโยบายส่งเสริมในเรื่องของสิทธิ เสรีภาพ และศักดิ์ศรีความเท่าเทียมกันของประชากรในประเทศ มีกฏหมายห้ามกีดกันการจ้างงาน เพื่อเป็นการสนับสนุนและสร้างความเท่าเทียมให้กับคนพิการที่ต้องการหางานทำเพื่อประกอบอาชีพ โดยมีองค์กรที่ให้ข้อมูลความรู้และช่วยเหลือการจัดหางานที่เหมาะสม ในประเทศออสเตรเลียมีจำนวนผู้พิการไม่น้อยที่ประสบความสำเร็จในการทำงาน และสามารถพัฒนาทักษะความรู้ความสามารถให้อยู่ในระดับมืออาชีพ ทำงานได้อย่างมีประสิทธิภาพไม่ต่างจากคนทั่วไป ทั้งนี้ รัฐบาลออสเตรเลียยังมีงบประมาณช่วยเหลือค่าใช้จ่ายบางส่วนให้กับผู้พิการที่ออกมาทำงานด้วย เช่น ค่าเดินทาง และยังมีนโยบายให้งบประมาณสนับสนุนค่าจ้างแก่นายจ้างที่จ้างงานผู้พิการ เพื่อเป็นการกระตุ้นการจ้างงานผู้พิการ และเป็นการลดต้นทุนค้านค่าจ้างของนายจ้างอีกด้วย

คำแนะนำสำหรับบุคคลในครอบครัว ควรดูแลผู้พิการอย่างไรให้มีคุณภาพชีวิตที่ดี

สำหรับคนในครอบครัวที่มีสมาชิกในครอบครัวเป็นผู้การด้านต่างๆ เช่น ด้านการมองเห็น ด้านการได้ยิน หรือด้านการเคลื่อนไหว ในการดูแลผู้พิการนั้น จำเป็นที่จะต้องใช้ทักษะ ความรู้เฉพาะบางประการ จึงจะสามารถดูแลช่วยเหลือคนพิการได้อย่างถูกต้องเหมาะสม ซึ่งสถาบันสิรินธรเพื่อการฟื้นฟูสมรรถภาพทางการแพทย์แห่งชาติ กรมการแพทย์ ได้จัดทำคู่มือสำหรับประชาชนเพื่อใช้เป็นคู่มือในการดูแลผู้พิการในด้านต่างๆ และสามารถดาวน์โหลดได้ฟรีที่ www.snmri.go.th

การดูแลผู้พิการเป็นเรื่องละเอียดอ่อน นอกจากทักษะด้านการดูแลในด้านกายภาพแล้ว การดูแลสุขภาพจิตของทั้งบุคคลในครอบครัวและผู้พิการเองก็สำคัญ ซึ่งสามารถขอเข้ารับคำปรึกษาได้ที่กรมสุขภาพจิตหรือสายด่วนสุขภาพจิต เนื่องจากเป็นองค์กรที่มีนโยบายสนับสนุนส่งเสริมสุขภาพจิตแก่ผู้พิการและผู้ดูแลด้วยเช่นกัน ปฏิเสธไม่ได้ว่า การดูแลผู้พิการนั้นอาจจะก่อให้เกิดความเครียด และมีความยากลำบากหรือเกิดความไม่สะดวกในการใช้ชีวิตประจำวันได้ ทั้งนี้ การเสริมสร้างทัศนคติที่ว่า ผู้พิการก็มีสิทธิและมีความเท่าเทียมเช่นเดียวกับคนทั่วไป และสมควรที่จะได้รับการปฏิบัติเช่นเดียวกับคนอื่นๆ จะทำให้มีมุมมองต่อผู้พิการในแง่บวกมากขึ้น และควรตั้งอยู่บนพื้นฐานความเห็นอกเห็นใจกัน และพร้อมช่วยเหลือเกื้อกูลกัน ก็จะทำให้ผู้พิการดำรงชีวิตอยู่ในสังคมได้อย่างปกติสุข

[affegg id=4502]

Inspire Now ! : แม้ผู้พิการจะมีข้อจำกัดทางด้านกายภาพ แต่ผู้พิการก็ถือว่าเป็นผู้ที่มีความสามารถและมีศักยภาพ หากได้รับการช่วยเหลือ สนับสนุน ได้รับโอกาสในการเรียนรู้และพัฒนาความรู้ความสามารถ และมีสิทธิ์ มีโอกาสได้ความสามารถของตนเอง ซึ่งผู้พิการ ก็คือประชากรและพลเมืองของประเทศ ของสังคม และเป็นบุคคลที่สามารถเป็นกำลังในการพัฒนาประเทศชาติเช่นเดียวกับกับบุคคลทั่วไป หากได้รับการช่วยเหลือดูแลที่จะพัฒนาคุณภาพชีวิตของผู้พิการให้ดีขึ้นได้ และมีการตระหนักถึงสิทธิความความเท่าเทียมกันเป็นสำคัญ เช่น การจัดงานวันคนพิการแห่งชาติขึ้นเพื่อสร้างการตระหนักรู้ในสังคมมากขึ้นนั่นเอง

DIY INSPIRE NOW คือแรงบันดาลใจของฉันใช่ไหม ? ถึงแม้จะเป็นผู้พิการ แต่ก็ถือเป็นพลเมืองของสังคมที่ควรได้รับสิทธิและสวัสดิการ ได้รับโอกาสเท่าเทียมกับคนอื่นๆ ทั้งนี้ทั้งนั้น ควรปฏิบัติต่อกันโดยตั้งอยู่บนพื้นฐานความเห็นอกเห็นใจกัน มีน้ำใจต่อกัน ไม่แบ่งแยกถึงความแตกต่าง ก็จะทำให้คนพิการสามารถอยู่ในสังคมได้อย่างมีความสุขมากขึ้นค่ะ ♡

อ้างอิงข้อมูลบางส่วนจาก : apht-th.org, pmdu.go.th, snmri.go.th, karunyawet.go.th, prd.go.th

Featured Image Credit : freepik.com