รู้จัก ตำนาน 12 นักษัตร ทำไมต้องเป็นสัตว์ทั้ง 12 นี้ !

แต่ละคนย่อมรู้จักปีนักษัตรกันเป็นอย่างดีอย่างแน่นอน หรือเคยเห็นรูป 12 นักษัตร สวยๆ ผ่านตากันมาบ้าง ซึ่งการนับปีนักษัตรนั้น เป็นการนับปีตามปฏิทินจันทรคติของจีน โดย 1 รอบจะมี 12 ปี และการนับปีแบบนี้ นิยมใช้กันอย่างแพร่หลายในภูมิภาคเอเชีย ทั้งชาวจีน ชาวไทย ญี่ปุ่น เวียดนาม กัมพูชา ทิเบต เป็นต้น แต่เคยสงสัยกันหรือไม่ว่า ทำไมจะต้องเป็นสัตว์ทั้ง 12 ชนิดนี้ และเพราะเหตุใดปีหนูจึงถูกกำหนดไว้ให้เป็นปีแรก และปีกุนถึงจะต้องเป็นปีสุดท้าย แล้วทำไมถึงไม่มีปีแมว ? ทั้งๆ ที่มีสัตว์อยู่หลายชนิดมากมาย ถ้าใครอยากรู้แล้วละก็ มาเปิด ตำนาน 12 นักษัตร ไปพร้อมๆ กันเลยค่ะ

เปิด ตำนาน 12 นักษัตร ที่มาที่ไปของสัตว์ประจำแต่ละปี ทำไมถึงมีการกำหนดปีด้วยสัตว์แต่ละชนิดกัน ?!

โดยส่วนใหญ่แล้ว เราจะเห็นรูป 12 นักษัตร สวยๆ ได้อย่างชัดเจนบนปฏิทินแบบไทยและแบบจีน ซึ่งปีนักษัตรทั้ง 12 ปีนั้น ประกอบไปด้วย

1. ปีชวด – หนู
2. ฉลู – วัว 
3. ขาล – เสือ
4. เถาะ – กระต่าย
5. มะโรง – งูใหญ่ (หรือมังกร) 
6. มะเส็ง – งูเล็ก 
7. มะเมีย – ม้า
8. มะแม – แพะ
9. วอก – ลิง
10. ระกา – ไก่
11. จอ – หมา
12. กุน – หมู

สำหรับตำนานการกำหนดปีนักษัตรนั้น มีอยู่หลายตำนานด้วยกัน แต่ตำนาน 12 นักษัตรที่ถูกกล่าวถึงมากที่สุดคือ นิทานปรัมปราที่มาจากตำนานจีน โดยเรื่องเล่ามีอยู่ว่า

ในแรกเริ่มเดิมที เมื่อสมัยอดีตกาลนั้น ยังไม่มีปีนักษัตรมาก่อน แต่แล้ววันหนึ่ง เง็กเซียนฮ่องเต้ เทพเจ้าสูงสุดของจีน ผู้เป็นประมุขของทวยเทพทั้งหลายมีความคิดขึ้นมาว่า อยากจะแต่งตั้งสัตว์ต่างๆ ให้เป็นเจ้าของปีในแต่ละปี จึงมีการประกาศออกมาว่าให้สัตว์ต่างๆ ว่ายข้ามแม่น้ำมารายงานตัว ณ ที่องค์เง็กเซียนฮ่องเต้อยู่ หากสัตว์ตัวไหนมาถึงก่อน ก็จะถูกกำหนดให้เป็นเจ้าของปีแรก และหากใครมาถึงเป็นลำดับที่ 2 ก็จะถูกกำหนดให้เป็นปีต่อๆ ไป จนครบทั้งสิ้น 12 ปี พอสัตว์แต่ละชนิดได้ยินดังนั้นก็มีการเตรียมตัวกันเต็มที่ เพื่อที่วันรุ่งขึ้นจะได้เดินทางข้ามแม่น้ำไปพบท่านเง็กเซียนฮ่องเต้ และจะได้ถูกแต่งตั้งให้เป็นปีนักษัตรปีแรก

ในตอนนั้น แมวกับหนูที่เป็นเพื่อนรักกัน เมื่อได้ยินว่าจะต้องข้ามน้ำไปก็เกิดความกังวลใจ เพราะตนเองเป็นสัตว์ที่ว่ายน้ำได้แย่ที่สุด จึงปรึกษากันว่าจะทำอย่างไรดี สุดท้ายก็เลยไปทำข้อตกลงร่วมกันกับวัวว่า จะขอเกาะหลังวัวข้ามแม่น้ำไปด้วย วัวที่เป็นสัตว์แข็งแรงและจิตใจดีก็ยินดีให้ความช่วยเหลือตามนั้น เมื่อถึงเวลาเดินทาง ในขณะที่วัวกำลังว่ายข้ามแม่น้ำโดยที่มีแมวกับหนูเกาะอยู่บนหลังอยู่นั้น เมื่อใกล้ถึงฝั่ง เจ้าหนูตัวน้อยก็เกิดความคิดอยากได้ตำแหน่งที่ 1 ขึ้นมา จึงได้ผลักแมวตกน้ำไป พร้อมรีบกระโดดลงจากหลังวัว ข้ามแม่น้ำได้เป็นตัวแรก และถูกแต่งตั้งให้เป็นปีนักษัตรลำดับที่ 1 ตามด้วยวัวที่ขึ้นฝั่งมาเป็นอันดับที่ 2 ส่วนแมวที่ถูกผลักตกน้ำและว่ายน้ำไม่เก่งอยู่เป็นทุนเดิม จึงถูกสายน้ำพัดลอยหายไป ไม่สามารถขึ้นฝั่งได้ และไม่ได้ถูกกำหนดอยู่ในตำนาน 12 ปีนักษัตรนั่นเอง

เมื่อหนูและวัวขึ้นฝั่งมาได้เรียบร้อยแล้ว สัตว์ที่ตามมาติดๆ ก็คือเสือ ความจริงแล้วเสือควรจะว่ายน้ำได้ว่องไวกว่าวัว แต่ว่าในขณะที่กำลังข้ามแม่น้ำมานั้น ก็โดนสายน้ำซัดปลิวออกไป ทำให้ต้องลุยน้ำกลับมาใหม่ จึงมาถึงช้ากว่าที่ตั้งใจเอาไว้ และได้ตำแหน่งอันดับ 3 ไป

[affegg id=4221]

สัตว์ที่เง็กเซียนฮ่องเต้เห็นขึ้นฝั่งตามมาก็คือ มังกรหรืองูใหญ่ ซึ่งองค์เง็กเซียนก็แปลกใจว่า มังกรนั้นสามารถบินได้ ไฉนถึงมาช้ากว่าสัตว์ทั้ง 4 ชนิดนี้ มังกรกล่าวกับองค์เง็กเซียนฮ่องเต้ว่า เป็นเพราะตนต้องให้น้ำฝนกับชาวบ้านก่อน จึงทำให้เกิดความล่าช้าไปบ้าง และในระหว่างที่กำลังบินข้ามแม่น้ำอยู่นั้น ก็เห็นกระต่ายเกาะขอนไม้กำลังถูกน้ำซัดไปอีกทางหนึ่ง จึงเป่าลมอยู่ข้างหลังเพื่อให้กระต่ายสามารถขึ้นฝั่งได้สำเร็จ เง็กเซียนฮ่องเต้นั้นชื่นชมในน้ำใจของมังกรมาก จากนั้นก็มอบลำดับที่ 5 ของปีนักษัตรให้กับมังกรไปตามกติกา

สัตว์ที่ตามหลังมังกรมาก็คือ ม้านั่นเอง ท่านเง็กเซียนฮ่องเต้ได้ยินเสียงม้าร้องมาแต่ไกล แต่ในขณะที่กำลังจะว่ายน้ำถึงฝั่งนั้น จู่ๆ ก็มีงูเลื้อยออกมาจากกีบเท้าม้า ทำให้เจ้าม้าตกใจและเสียหลักล้มลงตอนก้าวขึ้นฝั่ง เจ้างูน้อยก็สบโอกาสรีบเลื้อยขึ้นฝั่งนำหน้าไปก่อน ทำให้งูถูกจัดอยู่ในลำดับที่ 6 และม้าเป็นลำดับที่ 7 นั่นเอง

ตามตำนาน 12 นักษัตรได้เล่าต่อว่า หลังจากที่ม้าได้ขึ้นฝั่งไปแล้ว สัตว์อีก 3 ชนิดที่กำลังข้ามแม่น้ำตามมาก็คือ แพะ ลิง ไก่ โดยที่ไก่เจอแพก่อน และได้ชวนแพะกับลิงขึ้นแพมาด้วยกัน ในขณะที่กำลังข้ามแม่น้ำอยู่นั้น แพะกับลิงก็ช่วยกันกวาดสาหร่ายออกจากแพและพากันขึ้นฝั่งจนได้ในที่สุด แต่เมื่อมาถึงพร้อมกัน ท่านเง็กเซียนฮ่องเต้จึงเป็นผู้จัดลำดับให้ โดยให้แพะเป็นปีนักษัตรลำดับที่ 8 ลิงเป็นลำดับที่ 9 และไก่เป็นลำดับที่ 10

จากนั้นไม่ทันไร เจ้าหมาก็ว่ายน้ำขึ้นฝั่งตามมา ความจริงแล้ว สุนัขเป็นสัตว์ที่ว่ายน้ำเก่งและว่ายน้ำได้เร็ว ทำให้เง็กเซียนฮ่องเต้เกิดความสงสัยว่าทำไมเจ้าหมาถึงมาช้า เมื่อเอ่ยปากถาม เจ้าหมาก็ตอบว่า เพราะตัวเองมัวแต่เล่นน้ำเพลินอยู่ และแม่น้ำนั้นก็ช่างใสเย็นชื่นใจเสียเหลือเกิน จึงเผลอลงเล่นน้ำอย่างสบายอกสบายใจ ทำให้มาถึงฝั่งเป็นลำดับที่ 11

[affegg id=4222]

เมื่อใกล้ถึงเวลาพระอาทิตย์ตก ก็ได้ยินเสียงอู๊ดๆ ลอยมาแต่ไกล ซึ่งก็คือเจ้าหมูที่กำลังว่ายน้ำขึ้นฝั่งมาเป็นตัวสุดท้าย หมูบอกว่า ในขณะที่เดินทางอยู่นั้นก็เกิดหิวระหว่างทาง จึงแวะกินอาหารก่อนแล้วค่อยข้ามแม่น้ำมา แต่พอกินอิ่มแล้วก็เผลอนอนหลับเพลิน ก่อนที่จะสะดุ้งตื่นและรีบข้ามแม่น้ำมาสุดชีวิต ปรากฎว่าก็มาเป็นลำดับสุดท้ายเสียแล้ว ดังนั้น ลำดับปีนักษัตรที่ 12 จึงเป็นของหมูไปโดยปริยาย

และสำหรับเจ้าแมวที่โดนผลักตกน้ำไปนั้น สุดท้ายก็สามารถหาทางขึ้นฝั่งได้ แต่ก็สายเกินไป เพราะท่านเง็กเซียนฮ่องเต้ได้กำหนดเอาไว้แค่ 12 ปีเท่านั้น แมวที่มาไม่ทันก็เลยไม่ได้เป็นหนึ่งในปีนักษัตร และแมวก็ไม่ถูกกับหนูตั้งแต่นั้นเป็นต้นมา เมื่อแมวเห็นหนูทีไร เป็นอันจะต้องวิ่งไล่จับอยู่เสมอ

และนี่ก็เป็นตำนาน 12 นักษัตร ตามความเชื่อของชนชาวจีน ทำให้มีสัตว์ทั้ง 12 ชนิดเป็นตัวแทนในแต่ละปีนั่นเอง ซึ่งอีกตำนานหนึ่งก็มีความคล้ายคลึงกัน แต่จะแตกต่างกันตรงที่ว่า ในทีแรกนั้น เทพเจ้าได้ประกาศเอาไว้ว่า วันขึ้นปีใหม่จะมีการกำหนดปีนักษัตร ให้สัตว์แต่ละตัวมารายงานตัวกับองค์เทพในวันขึ้นปีใหม่ ใครมาถึงเร็วที่สุดก็จะได้อันดับแรกไป แต่เจ้าแมวดันขี้ลืม เลยไปถามหนูว่าตกลงแล้วองค์เทพเจ้าให้ไปหาตอนไหนกันแน่ เจ้าหนูดันโกหกแมวไปว่า องค์เทพเจ้าให้ไปรายงานตัววันที่ 2 หลังจากวันขึ้นปีใหม่ ทำให้แมวไม่ได้ไปรายงานตัวกับเทพเจ้าในวันขึ้นปีใหม่ตามกำหนด และไม่ถูกจัดอยู่ใน 12 ปีนักษัตรนั่นเองค่ะ

อย่างไรก็ตาม แม้ว่าในหลายๆ ประเทศในแถบเอเชียจะมีการใช้สัญลักษณ์สัตว์ทั้ง 12 ชนิดนี้แทนปีต่างๆ เหมือนกัน แต่การนับปีนักษัตรในเวียดนามนั้น มีปีแมวอยู่ด้วยค่ะ ซึ่งจะมีการใช้สัตว์เป็นสัญลักษณ์ของปีที่แตกต่างจากจีนอยู่ 2 ปีคือ ใช้ปีแมวแทนปีกระต่าย และใช้ปีกระบือแทนปีวัว ในปี 2566 นี้ เทศกาลตรุษญวนในเวียดนามก็ได้มีการเฉลิมฉลองปีแมวแทน สาเหตุของการใช้แมวเป็นสัญลักษณ์ประจำปีนั้น เหวียน ฮิว ถ่วน ผู้เชี่ยวชาญวัฒนธรรมเวียดนามบอกว่า เนื่องจากคนเวียดนามนิยมปลูกข้าวกันมาก และก็มักจะมีหนูมากินข้าวอยู่เสมอ ซึ่งแมวก็จะมาไล่จับหนูให้กับเกษตรกร ทำให้แมวเป็นสัตว์ยอดนิยมของชาวเวียดนาม จึงถูกใช้เป็นสัญลักษณ์ของปีเเทนกระต่าย อีกทฤษฎีหนึ่งคือ คำว่ากระต่ายในภาษาจีนออกเสียงว่า “มาว” ซึ่งไปพ้องกับเสียงร้องของแมว ชาวเวียดนามจึงตีความว่าเป็นปีแมวนั่นเอง ทั้งนี้ ยังเชื่อกันว่าปีแมวจะนำพาความโชคดีมาให้อีกด้วย

และสำหรับการใช้กระบือเป็นสัญลักษณ์ปีแทนวัวนั้น ก็ด้วยเพราะความที่ชาวเวียดนามปลูกข้าวกันมากนี่แหละค่ะ และยังใช้กระบือในการทำนาเป็นหลัก สำหรับชาวเวียนนาม กระบือหรือควายถือเป็นสมบัติที่มีค่ามากที่สุด และเป็นทรัพย์สินที่สำคัญที่สุด ประกอบกับประเทศเวียดนามเป็นประเทศเกษตรกรรม ควายจึงกลายเป็นสัญลักษณ์ของประเพณีและวิถีชีวิตสำหรับชนชาวเวียดนามไปด้วย ทำให้หยิบยกเอาควายมาใช้เป็นลักษณ์ประจำปีแทนวัวนั่นเอง

ใครที่กำลังสงสัยว่า ตำนาน 12 นักษัตรมีความเป็นมาอย่างไร ตอนนี้ก็ได้คำตอบเป็นที่เรียบร้อยแล้ว พร้อมไขข้อสงสัยด้วยว่า เพราะเหตุใดถึงไม่มีแมวอยู่ในปีนักษัตร นอกจากการนับปีนักษัตรแบบจีนแล้ว หากเป็นโหราศาสตร์ตะวันตก ก็จะเป็นการนับจักรราศีตามดวงดาว ที่มักเอามาใช้ในการทำนายดวงชะตาต่างๆ ถ้าใครอยากทราบว่าตนเองเกิดปีนักษัตรใด อยู่ในราศีอะไร ก็ไปเช็ก ราศีนักษัตร ของตัวเองกันได้เลยค่ะ

[affegg id=4223]

Inspire Now ! : การนับปีนักษัตรทั้ง 12 นั้น มีความสำคัญกับความเชื่อทางโหราศาสตร์จีนเป็นอย่างมาก เห็นได้อย่างชัดเจนเลยก็คือ ความเชื่อในเรื่องของปีชง จึงได้มีการไหว้เทพเจ้าเพื่อแก้ปีชงต่างๆ (อ่านเพิ่มเติม ควรแก้ปีชงตอนไหน ?) นอกจากนี้ ยังใช้ปีนักษัตรสำหรับการทำนายดวงชะตา ทำนายลักษณะนิสัย รวมถึงทำนายคู่ครองด้วยเช่นกัน และยังมีการใช้สัญลักษณ์สัตว์ประจำปีนักษัตรต่างๆ เพื่อเป็นการเสริมดวงให้กับตัวเองอีกด้วย เช่น คนเกิดปีเสือใช้รูป 12 นักษัตร สวยๆ เป็นรูปเสือเพื่อเสริมดวงให้กับตัวเอง เป็นต้น กล่าวได้ว่า ความเชื่อในเรื่องของปีนักษัตรนั้น มีอิทธิพลต่อโหราศาสตร์ตะวันออกมากมายเลยทีเดียว

DIY INSPIRE NOW คือแรงบันดาลใจของฉันใช้ไหม ? ได้รู้ตำนาน 12 ปีนักษัตรแล้ว เป็นยังไงกันบ้างคะ ? ใครเกิดปีไหนกันบ้าง มาคอมเมนต์บอกกันได้นะ ถ้าใครชอบเรื่องเล่าเกี่ยวกับตำนานต่างๆ แบบนี้ แนะนำเรื่องราวเกี่ยวกับเทพแห่งโชคลาภ ไปอ่านกันเพลินๆ ได้เลยค่ะ ♡

อ้างอิงข้อมูลบางส่วนจาก : matichonacademy.com, bangkokbiznews.com, billingslibrary.org, vietnamonline.com, chinahighlights.com