Soft Power ของไทย คือ อะไร ? ชวนรู้จัก และจุดประกายสิ่งดีๆ ให้ประเทศไทยกัน !

เราคงเคยได้ยินคำว่า Soft Power กันมาบ้าง และมีการพูดถึงคำนี้กันมากขึ้นเมื่อครั้งที่แร็ปเปอร์สาวชาวไทย มิลลิ ดนุภา ได้ไปร้องเพลงในเทศกาลดนตรี Coachella 2022 และได้แต่งเนื้อร้องที่มีการพูดถึงข้าวเหนียวมะม่วง ขนมไทยขึ้นชื่อและเป็นที่นิยมทั้งในไทยและต่างชาติ พร้อมทั้งมีการโชว์กินข้าวเหนียวมะม่วงบนเวทีด้วย เหตุการณ์ครั้งนั้นทำให้ข้าวเหนียวมะม่วงถูกพูดถึงในระดับสากล และทำให้ชาวต่างชาติหลายๆ คนอยากลองกินข้าวเหนียวมะม่วงดูบ้าง ซึ่งนั่นเป็นสิ่งที่เรียกว่า Soft Power ที่ได้ผลอย่างชัดเจน แท้จริงแล้ว Soft Power คืออะไร แล้ว Soft Power ของไทย คือ อะไรบ้าง ? เป็นมากกว่าข้าวเหนียวมะม่วงหรือไม่ ไปทำความรู้จักกันเลยค่ะ

Soft Power ของไทย คือ อะไร ? ชวนรู้จัก Soft Power ให้มากขึ้นกัน !

ก่อนจะไปพูดถึง Soft Power ของประเทศไทย อยากจะชวนให้มาทำความรู้จักกับ Soft Power กันก่อนค่ะ ซึ่งคำนี้ แปลเป็นภาษาไทยได้ว่า “อำนาจอ่อน” หรือ “อำนาจละมุน” เป็นแนวคิดเกี่ยวกับอำนาจในความสัมพันธ์ระหว่างประเทศที่ศาสตราจารย์ Joseph S. Nye อาจารย์จากมหาวิทยาลัยฮาร์เวิร์ดได้อธิบายเอาไว้ว่า Soft Power หมายถึงความสามารถในการชักจูงใจ ทำให้ผู้อื่นมีความพึงพอใจหรือเต็มใจเปลี่ยนพฤติกรรม ยอมรับ คล้อยตามในสิ่งที่ผู้ใช้อำนาจต้องการ โดยกลไกหลักของการใช้ Soft Power คือ การสร้างความดึงดูดใจต่อผู้อื่นเพื่อให้เกิดการคล้อยตามโดยปราศจากการคุกคามหรือมีการแลกเปลี่ยน ซึ่งต่างจาก Hard Power ที่เป็นการใช้อำนาจเชิงบังคับขู่เข็ญ เช่น การใช้อำนาจทางทหารและการใช้อำนาจทางเศรษฐกิจคุกคามผู้อื่น ทั้งนี้  ที่มาของ Soft Power คืออะไร พร้อมยกตัวอย่าง ได้แก่

• วัฒนธรรมที่สามารถโน้มน้าวผู้อื่นได้   
• ค่านิยมทางการเมืองทั้งในและนอกประเทศ 
• นโยบายต่างประเทศที่ชอบธรรมและใช้อำนาจอย่างมีศิลธรรม

Soft Power ของไทย คือ อะไรบ้าง ?

ประเทศไทยของเรามีชื่อเสียงในหลายๆ ด้าน และเป็นหนึ่งในหมุดหมายที่นักท่องเที่ยวหลากหลายชนชาติอยากจะมาเยือนสักครั้ง นอกจากสถานที่ท่องเที่ยวต่างๆ จะเป็นจุดดึงดูดของชาวต่างชาติแล้ว ยังมีวัฒนธรรมและประเพณี รวมถึงความเป็นตัวตนของไทยอีกหลายอย่างที่สามารถเป็น Soft Power ได้ ซึ่งมีดังนี้ค่ะ

1. อาหารไทย

ถ้าถามว่า Soft Power ของไทย คืออะไร เชื่อว่าหลายๆ คนจะต้องบอกว่าอาหารไทย แน่นอนว่าอาหารไทยนั้นมีชื่อเสียงในระดับโลก และเป็นอาหารที่ชาวต่างชาติให้การยอมรับว่ามีรสชาติอร่อยถูกปาก ได้ความนิยมอย่างสูง เป็นสิ่งที่แสดงถึงความเป็นไทยได้อย่างดีเยี่ยม ถึงขั้นมีทัวร์ทำอาหารไทยสำหรับชาวต่างชาติ หรือมีโรงเรียนสอนทำอาหารไทยสำหรับชาวต่างชาติโดยเฉพาะ ซึ่งเมนูขึ้นชื่อก็ได้แก่ ต้มยำกุ้ง ผัดไทย แกงเขียวหวาน ส้มตำ ต้มข่าไก่ ข้าวผัดสับปะรด เป็นต้น นอกจากนี้ ยังมีขนมไทยอย่างข้าวเหนียวมะม่วงที่ไปสร้างชื่อในงาน Coachella อีกด้วย

[affegg id=4651]

2. ผ้าไทย

หนึ่งใน Soft Power ของไทย คือ ผ้าไทย ชุดไทยของเรานั้นมีการตัดเย็บที่ปราณีตและมีความโดดเด่นเป็นเอกลักษณ์ ลวดลายของผ้าไทยมีความงดงามอ่อนช้อย แสดงถึงรากเหง้าของความเป็นไทยในอย่างแท้จริง ซึ่งทางรัฐก็ได้มีการผลักดันให้ผ้าไทยไปสู่รันเวย์แฟชั่นโลก โดยเฉพาะผ้าไหมไทย ปัจจุบันมีการนำผ้าไหมไปสร้างสรรค์ผลงานอย่างหลากหลาย ทั้งเสื้อผ้าเครื่องแต่งกาย งานตกแต่งบ้าน เฟอร์นิเจอร์ ทั้งเป็นสินค้า OTOP และสินค้ายอดนิยมที่แพร่หลายทั้งในและต่างประเทศ ผ่านการออกแบบและตัดเย็บที่ดูทันสมัยและสวมใส่ได้ในหลายๆ โอกาสมากขึ้น สำหรับผ้าไหมที่เป็นความต้องการในตลาดก็ได้แก่ ผ้าผืนไหมย้อมสีธรรมชาติ จากอำเภอศีขรภูมิ จังหวัดสุรินทร์ เป็นต้น

3. Festival ไทย

อีกหนึ่ง Soft Power ของไทย คือ เทศกาลและประเพณีไทยที่มีความโดดเด่นเป็นเอกลักษณ์ เพื่อเป็นการส่งเสริมการท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรมที่สามารถดึงดูดให้ชาวต่างชาติเข้ามาท่องเที่ยวในประเทศไทยได้ และช่วยกระตุ้นเศรษฐกิจพร้อมทั้งสร้างเม็ดเงินให้กับประเทศ เทศกาลที่เป็นที่รู้จักของชาวต่างชาติก็ได้แก่ เทศกาลสงกรานต์หรือปีใหม่ไทย เทศกาลลอยกระทง นอกจากนี้ กระทรวงวัฒนธรรมยังได้มีการผลักดันและส่งเสริมประเพณีอื่นๆ ที่จะช่วยกระตุ้นเศรษฐกิจและสร้างรายได้ให้กับชุมชนมากขึ้น อาทิ ประเพณีภูไทยรำลึก จังหวัดสกรนคร ประเพณีปอยส่างลอง จังหวัดแม่ฮ่องสอน วิวาห์บาบ๋าภูเก็ต ประเพณีห่มผ้าพระนอน จังหวัดอ่างทอง เป็นต้น

4. มวยไทย

มวยไทย หรือ Thai Boxing ก็เป็น Soft Power ของไทย คือสิ่งที่สร้างชื่อเสียงให้กับประเทศไทยและทำให้ประเทศไทยเป็นที่รู้จักมากขึ้น มวยไทยเป็นศิลปะการต่อสู้ในสนามรบเพื่อรักษาอิสระภาพและเสรีภาพของคนไทยซึ่งตกทอดเป็นมรดกทางวัฒนธรรมและถูกจารึกในประวัติศาสตร์ไทยมาอย่างยาวนาน ปัจจุบันมีโรงเรียนเปิดสอนมวยไทยให้กับทั้งชาวไทยและชาวต่างชาติอยู่หลายแห่งด้วยกัน สำหรับนักมวยไทยที่มีชื่อเสียงระดับโลกก็ได้แก่ เขาทราย แกแล็คซี่ เขาค้อ แกแล็คซี่ สมรักษ์ คำสิงห์ พุฒ ล้อเหล็ก สามารถ พยัคฆ์อรุณ บัวขาว ป. ประมุข เป็นต้น

5. การท่องเที่ยวในประเทศไทย

การท่องเที่ยวก็นับว่าเป็น Soft Power ของไทย คือ สิ่งที่ช่วยดึงดูดให้ชาวต่างชาติมาเยือนยังประเทศไทย โดยเฉพาะทะเลอันดามัน ซึ่งอุตสาหกรรมการท่องเที่ยวในประเทศไทยนั้น เป็นตัวขับเคลื่อนหลักของเศรษฐกิจไทย เมื่อปี พ.ศ. 2562 ก่อนการระบาดของ COVID – 19 รายได้จากการท่องเที่ยวอยู่ที่ 3.0 ล้านล้านบาท คิดเป็น 17.8 % ของ GDP ซึ่งปัจจุบันสถานการณ์การระบาดของ COVID – 19 ได้เข้าสู่ช่วง Post – Pandemic หรือช่วงหลังการระบาดเรียบร้อยแล้ว ได้มีการคาดการณ์โดยธนาคาร ttb ว่า รายได้การท่องเที่ยวในไทยจะเพิ่มขึ้นในปี 2566 เป็นจำนวน 1 ล้านล้านบาทจากปี 2565 โดยอาจมีรายได้อยู่ที่ประมาณ 2.25 ล้านบาท เนื่องจากมีการเดินทางมากขึ้นและนักท่องเที่ยวเดินทางเข้ามาในประเทศไทยมากขึ้น มีเป้าหมายอยู่ที่ กรุงเทพมหานคร ชลบุรี ภูเก็ต สงขลา และเชียงใหม่

[affegg id=4652]

ชวนดูการใช้ Soft Power ของประเทศอื่นๆ ที่น่าสนใจ

1. เกาหลีใต้

ถ้าพูดถึงการใช้ Soft Power ที่ประสบความสำเร็จและมีอิทธิพลในระดับโลก จะไม่พูดถึงเกาหลีใต้ไปไม่ได้ เนื่องจากเป็นประเทศที่ให้ความสำคัญกับ Soft Power เป็นอย่างยิ่ง หลังจากเกิดวิกฤตการเงินของเอเชียเมื่อปี พ.ศ. 2540 เกาหลีใต้ได้มีการปรับเปลี่ยนกลยุทธ์ทางเศรษฐกิจที่จากเดิมส่งออกสินค้าอุตสาหกรรม ก็ได้เปลี่ยนมาเป็นการส่งเสริมสินค้าวัฒนธรรมสมัยนิยมเพื่อสร้างความแตกต่าง เพื่อเพิ่มมูลค่าให้แก่สินค้าและฟื้นฟูเศรษฐกิจ ทั้งยังเป็นการสร้างความความภูมิใจในความเป็นชาติของคนเกาหลีใต้เองด้วย เกาหลีใต้มีsoft power คืออะไร พร้อมยกตัวอย่าง ดังนี้

• อุตสาหกรรม K – POP : วงการเพลง K – POP มีชื่อเสียงโด่งดังในระดับโลก มีมูลค่ารวมของตลาดเพลงทั้งหมดคิดเป็น 6 พันล้านดอลลาร์ มีวงไอดอลมากมายที่สร้างชื่อเสียงให้กับประเทศและทำให้ประเทศเกาหลีเป็นที่รู้จักมากขึ้น ตั้งแต่วงเก่าๆ อย่าง Bigbang, 2ne1, Super Jounior, Girl generation, TVXQ ที่เป็นจุดเริ่มต้นของการเต้น Cover หรือนักร้องเดี่ยวอย่าง Rain มาจนถึง ณ ปัจจุบันที่มีไอดอลนักร้องมีชื่อเสียงในระดับโลกอย่างวง Blackpink ที่ 4 สาวได้เป็น Global Ambassador ของแบรนด์ชื่อดัง ทั้งยังมีโอกาสได้ร่วมงานกับศิลปินระดับโลกอีกด้วย อย่างเช่น ได้ร่วมร้องเพลงกับ Selena Gomaz, Lady Gaga, Dua Lipa และอื่นๆ (สามารถอ่านประวัติของ Lisa สาวไทยหนึ่งในสมาชิกวง Blackpink ได้ที่ Lisa ประวัติ) ซึ่งถือว่า วงการเพลง K – POP นั้น เป็น Soft Power ที่ทรงพลังของประเทศเป็นอย่างมาก
• ซีรี่ส์เกาหลี : Soft Power ที่ทรงพลังของเกาหลีไม่แพ้กับเพลงก็คือ ซีรี่ส์เกาหลีนั่นเองค่ะ โดยซีรี่ส์เกาหลีเป็นที่รู้จักมากขึ้นจากเรื่อง Autumn in myheart และ Winter love song และที่ประสบความสำเร็จอย่างสูงสุดก็คือ Full House สะดุดรักที่พักใจ ในปี พ.ศ.2547 ตามด้วยแดจังกึม และ Princess Hours เจ้าหญิงวุ่นวายเจ้าชายเย็นชา และตามด้วยอีกหลายๆ เรื่องซึ่งทำให้ซีรี่ส์เกาหลีในขณะนั้นได้รับความนิยมในประเทศไทยเป็นอย่างมาก เรียกได้ว่า เกาหลีฟีเวอร์ มีการจัดทัวร์ไปเที่ยวประเทศเกาหลีไม่ขาดสายเพื่อไปตามรอยซีรี่ส์ ทำให้เม็ดเงินหลั่งไหลเข้าประเทศเกาหลีใต้เป็นจำนวนมาก นอกจากเรื่องการท่องเที่ยวแล้ว ยังมีวัฒนธรรมในเรื่องของอาหารที่ได้รับความนิยมตามๆ กันมาอีกด้วย

2. ประเทศญี่ปุ่น

ประเทศญี่ปุ่นก็เป็นอีกประเทศหนึ่งที่มี Soft Power อย่างแข็งแกร่ง และมีอิทธิพลในระดับโลก ญี่ปุ่นเป็นอีกหนึ่งหมุดหมายที่นักท่องเที่ยวทั่วโลกอยากมา ด้วยวัฒนธรรม อาหาร และอื่นๆ ที่เรียกได้ว่า “มีความเป็นญี่ปุ่นสูงมาก” ประเทศญี่ปุ่นพบกับวิกฤตเศรษฐกิจในปี ค.ศ. 1990 อันเนื่องมาจาก Plaza Accord รัฐบาลญี่ปุ่นจึงต้องหาแนวทางในการแก้ไข และสร้างนโยบาย Cool Japan ขึ้นมาในปี ค.ศ. 2012 ซึ่งเป็นการเผยแพร่วัฒนธรรมญี่ปุ่นสู่ต่างประเทศ ญี่ปุ่นมี Soft Power คืออะไร พร้อมยกตัวอย่างได้ดังนี้

• การ์ตูนญี่ปุ่น : เชื่อว่าไม่มีใครไม่รู้จักโดราเอมอน Hello Kitty ชินจัง รวมถึงมังงะต่างๆ อย่าง One Piece, Dragon ball, Chainsaw Man, Attack on Titan, นารูโตะ, เซเลอร์มูน, โคนัน, สตูดิโอจิบลิ และอีกมากมาย ซึ่งการ์ตูนญี่ปุ่นและมังงะญี่ปุ่นนั้น ได้รับความนิยมในระดับสากล และทำให้ทั่วโลกรู้จักความเป็นญี่ปุ่นมากขึ้น ทั้งยังเป็นต้นกำเนิดของการ Cosplay อีกด้วย และด้วยชื่อเสียงด้านการ์ตูนและเอนิแมะ ทำให้ผู้ที่อ่านการ์ตูนอยากมาสัมผัสกับประเทศต้นกำเนิดสิ่งที่พวกเขารักและหลงใหล ทำให้เกิดการเผยแพร่วัฒนธรรมญี่ปุ่นสู่ชนชาติอื่นๆ และสร้างรายได้ให้กับประเทศเป็นอย่างมาก ไม่ใช่แค่ในโตเกียวเท่านั้น แต่รวมถึงการท่องเที่ยว 47 จังหวัดในญี่ปุ่นเลยทีเดียว
• แฟชั่นญี่ปุ่น : ความเป็นนิปปอนสไตล์นั้น สามารถเห็นได้อย่างชัดเจนจากแฟชั่นและสไตล์การแต่งตัวของคนญี่ปุ่น ไม่ว่าจะเป็นแบบเรียบๆ ดูมินิมอลอย่างสไตล์มูจิ หรือมีความแปลกแหวกแนวและสุดแสนจะเป็นเอกลักษณ์อย่างสไตล์ Lolita, Gothic, JAP’Punk, Gal หรือสตรีทแฟชั่นสุดโดดเด่นที่มีความเป็นเอกลักษณ์และสร้างสรรค์สุดๆ ที่จะพบเห็นได้เฉพาะในญี่ปุ่นเท่านั้น โดยเฉพาะย่านฮาราจุกุ ซึ่งแฟชั่นสไตล์ญี่ปุ่นนั้น สร้างภาพจำให้กับประเทศในระดับสากล อย่างในประเทศไทยก็มีการนำเอาเทรนด์แฟชั่นญี่ปุ่นมาใช้ทั้งการแต่งหน้า ทรงผม การแต่งตัว เห็นได้จากนิตยสารหัวญี่ปุ่นในไทยอย่าง Cawaii, ViVi, Ray เป็นต้น

3. ประเทศฝรั่งเศส

ฝรั่งเศสเป็นประเทศที่มีประวัติศาสตร์มาอย่างยาวนาน ทั้งยังเคยเป็นหนึ่งในมหาอำนาจตะวันตกในช่วงสมัยยุคล่าอาณานิคม วัฒนธรรมและวิถีชีวิตแบบชนชาวฝรั่งเศสนั้นได้แพร่หลายไปยังประเทศอื่นๆ อย่างกว้างขวาง ทั้งภาษา อาหาร การแต่งตัว ซึ่งเราคงจะเคยได้ยินความหรูหราฟู่ฟ่าแบบชาวฝรั่งเศสจากประวัติศาสตร์อย่างการสร้างพระราชวังแวร์ซาย ซึ่งความเป็นฝรั่งเศสนั้นก็ถือเป็น Soft Power ที่สามารถเผยแพร่วัฒนธรรมและค่านิยมไปยังประเทศอื่นๆ ได้เช่นกัน

• แฟชั่นฝรั่งเศส : ถ้าพูดถึงฝรั่งเศสอย่างกรุงปรารีส เชื่อว่าหลายๆ คนจะนึกถึงแฟชั่น สำหรับในวงการแฟชั่นแล้ว Paris Fashion Week เป็นสิ่งที่ต้องจับตามอง ทั้งยังนับว่าเป็นการ Set trend fashion ในวงการแฟชั่นทั่วโลก ทั้งนี้ สิ่งที่ขึ้นชื่อของแฟชั่นฝรั่งเศสก็คือ Haute Couture หรือแฟชั่นโอต์ กูตูร์ ซึ่งเป็นศิลปะการตัดเย็บเสื้อผ้าชั้นสูงในกรุงปารีส มีต้นกำเนิดตั้งแต่ปลายศตวรรษที่ 19 จนถึงปัจจุบัน โดยเสื้อผ้าโอร์ กูตูร์ จะถูกตัดเย็บด้วยมือเท่านั้น มีวิธีการที่ซับซ้อน และเก็บทุกรายละเอียดอย่าประณีตบรรจง ทำให้ชุดแต่ละแบบจะมีจำนวนไม่เกิน 10 ชุดเท่านั้น ซึ่งเสื่อผ้าโอต์ กูตูร์ มีราคาตั้งแต่ 100,000 ยูโร จนถึง 1 ล้านยูโร ทำให้โอต์ กูตูร์ เป็น Soft Power ที่บ่งบอกถึงแฟชั่นฝรั่งเศส และยังเป็นสัญลักษณ์แห่งความสง่างามอีกด้วย  
• น้ำหอมฝรั่งเศส : ฝรั่งเศส ขึ้นชื่อได้ว่าเป็น “เมืองน้ำหอม” ในยุคพระเจ้าหลุยส์ที่ 15 เป็นยุคแห่งความโชติช่วงของแวดวงน้ำหอม เครื่องหอมนานาชนิดถูกใช้กับร่างกาย เสื้อผ้า พัด ตลอดจนเฟอร์นิเจอร์ต่างๆ ในพระราชวัง ปัจจุบัน เมือง Grasse ในประเทศฝรั่งเศสเป็นดินแดนแห่งน้ำหอมและเป็นแหล่งปลูกของพันธ์ุไม้หอมหลากชนิด ทั้งมะลิ ส้ม กุหลาบ ฯลฯ ที่ใช้เป็นวัตถุดิบการทำน้ำหอม เมื่องแห่งนี้ได้ชื่อว่าเป็น “เมืองหลวงแห่งน้ำหอมโลก” ซึ่งประเทศฝรั่งเศสให้ความสำคัญกับเรื่องน้ำหอมมาก ได้มีการจัดตั้งพิพิธภัณฑ์น้ำหอมกลางกรุงปารีสที่มีชื่อว่า Fragonard Perfume Museum หากพูดถึงน้ำหอมที่นิยมในระดับสากลแล้ว ก็จะต้องนึกถึงแบรนด์ดังอย่าง Chanel, Givenchy, Yves Saint Laurent, Paco Rabanne, Guerlain เป็นต้น ซึ่งอุตสาหกรรมน้ำหอมของแบรนด์ฝรั่งเศสถือว่าเป็นสินค้าที่ทำรายได้ให้กับประเทศอย่างมากมายเลยทีเดียว

[affegg id=4653]

Inspire Now ! : Soft Power แต่ละประเทศ นับเป็นการเผยแพร่ค่านิยมและวัฒนธรรมให้กับชาวต่างชาติในประเทศอื่นๆ ได้รู้ถึงความเป็นตัวตนของชนชาตินั้นๆ พร้อมทั้งมีการรับเอาวัฒนธรรมนั้นๆ ไปด้วย ไม่ว่าจะเป็นในรูปแบบของการเสพสื่ออย่างการฟังเพลงเกาหลี การอ่านการ์ตูนญี่ปุ่น การซื้อสินค้าแฟชั่นจากแบรนด์ฝรั่งเศส หรือการกินอาหารไทย การมาท่องเที่ยวในประเทศไทยหรือประเทศอื่นๆ ซึ่งสามารถสร้างรายได้ให้กับคนในชาติและก่อให้เกิดความคล่องตัวทางเศรษฐกิจขึ้น ทั้งยังเป็นการสร้างความเป็นเอกลักษณ์ให้กับชนชาติได้อย่างแข็งแกร่งอีกด้วย

DIY INSPIRE NOW เป็นแรงบันดาลใจของฉันใช่ไหม ? Soft Power ของแต่ละประเทศนั้น ก็ต่างแสดงความเป็นชนชาตินั้นๆ แล้ว Soft Power มีอะไรอีกบ้าง มาคอมเมนต์แลกเปลี่ยนกันได้นะคะ ♡

อ้างอิงข้อมูลบางส่วนจาก : isas.arts.su.ac.th, pptvhd36.com, ttbbank.com, businesseventsthailand.com, library.parliament.go.th, brandfinance.com

Featured Image Credit : freepik.com/Wiroj Sidhisoradej