นาฬิกาชีวิต คือ อะไร ? ชวนเช็กบุคลิกภาพ 4 แบบ เราเป็นแบบไหน ? ปรับเวลายังไง ให้มีประสิทธิภาพดี ?!

เคยสงสัยไหมว่า ทำไมบางคนถึงตื่นเช้าได้เป็นปกติ และไม่มีอาการง่วงงุนมึนงงระหว่างวัน ในขณะที่บางคนมีปัญหากับการตื่นเช้าอย่างมาก แต่กลับทำงานได้ดึกๆ ดื่นๆ โดยที่ยังรู้สึกกระปรี้กระเปร่า ไม่ง่วงเลยสักนิด เรากำลังพูดถึงมนุษย์กลุ่ม Early Bird และพวก Night Owl ซึ่งมีนาฬิกาชีวิตที่แตกต่างกัน นาฬิกาชีวิต คือ วงจรการทำงานของระบบร่างกายมนุษย์ ซึ่งจะควบคุมระบบต่างๆ ในร่างกายเรา ไมว่าจะเป็นการตื่นนอน การนอนหลับ การหลั่งฮอร์โมน การทำกิจกรรมต่างๆ รวมไปถึงการเปลี่ยนแปลงต่างๆ ในร่างกาย และถ้าหากใช้ชีวิตหนักจนเกินไป เช่น อดนอนติดต่อกันหลายๆ คืน หรือรับประทานอาหารไม่ตรงเวลาในแต่ละมื้อ ตื่นนอนไม่เป็นเวลาก็จะทำให้นาฬิกาชีวิตพัง ซึ่งจะส่งผลเสียหลายประการ อาทิ ฮอร์โมนแปรปรวน สุขภาพทรุดโทรม และอาจส่งผลต่ออารมณ์ ทำให้มีอาการซึมเศร้า และมีอายุสั้นลงด้วย !

นาฬิกาชีวิต คือ ตัวกำหนดบุคลิก 4 แบบ! รู้เอาไว้ เราเป็นมนุษย์กลุ่มไหน เพื่อปรับเวลาชีวิตให้ดีกว่าเดิม

Dr.Michael J. Breus นักจิตวิทยาคลินิก ได้ทำการศึกษาเกี่ยวกับประสิทธิภาพในการนอนหลับของมนุษย์ และค้นพบว่า มนุษย์แต่ละแบบนั้นมีช่วงเวลาในการทำงานและการพักผ่อนที่ต่างกัน แต่ละคนมีช่วงเวลาที่ Effective เป็นของตัวเอง เป็นที่มาของการเขียนหนังสือชื่อ “The power of when” ซึ่งมีการพูดถึงนาฬิกาชีวิตของมนุษย์แต่ละกลุ่มเอาไว้ หากอิงตามทฤษฎีของ Dr.Michael J. Breus แล้ว นาฬิกาชีวิต คือตัวกำหนดช่วงเวลาที่มีประสิทธิภาพมากที่สุดของการทำกิจกรรมต่างๆ ในแต่ละวัน มาดูกันว่า นาฬิกาชีวิตของมนุษย์แต่ละแบบนั้นเป็นยังไง แล้วเราเป็นมนุษย์กลุ่มไหนกัน รู้เอาไว้ แก้ไขนาฬิกาชีวิตพัง เพื่อให้จัดเวลาในแต่ละวันให้ Productive สุด !

นาฬิกาชีวิต คืออะไร ?

นาฬิกาชีวิต หรือที่เรียกในภาษาอังกฤษว่า “Circadian Rhythm” คือระบบการทำงานของร่างกายที่เป็นวงจรประมาณ 24 ชั่วโมง ซึ่งควบคุมกระบวนการทางสรีรวิทยาและพฤติกรรมต่างๆ ของสิ่งมีชีวิต รวมถึงมนุษย์ ระบบนี้มีผลต่อ วงจรการนอนหลับและตื่น, การหลั่งฮอร์โมน, อุณหภูมิร่างกาย, ความอยากอาหาร และระดับพลังงานและความตื่นตัว ซึ่งนาฬิกาชีวิตนี้ถูกควบคุมโดยสมองส่วนไฮโปทาลามัส และได้รับอิทธิพลจากปัจจัยภายนอก เช่น แสงสว่าง ความมืด และอุณหภูมิ การรักษาสมดุลของนาฬิกาชีวิตมีความสำคัญต่อสุขภาพ และความเป็นอยู่ที่ดี

นาฬิกาชีวิต กับ บุคลิกภาพ 4 แบบ

นอกจาก วิธีหางาน ที่เหมาะกับเราแล้ว ช่วงเวลาการทำงาน ก็มีผลต่อการทำงานอย่างมีประสิทธิภาพเช่นกันค่ะ ในหนังสือ The power of when นั้น ได้มีการกำหนดบุคลิกภาพเอาไว้ 4 ประเภท โดยอิงตามนาฬิกาชีวิตของมนุษย์แต่ละกลุ่ม ซึ่งจะแบ่งออกเป็น มนุษย์กลุ่มหมี มนุษย์กลุ่มสิงโต มนุษย์กลุ่มหมาป่า และมมุษย์กลุ่มโลมา เรียกว่า Chronotype อันเป็นนิสัยตามธรรมชาติของร่างกายเรา ซึ่งมีความสัมพันธ์กับการตื่นและการนอนหลับ มาดูกันว่า แต่ละ Chronotype นั้นเป็นยังไงกันบ้าง แล้วเราละเป็นมนุษย์กลุ่มไหนกันแน่ !

1. มนุษย์กลุ่มสิงโต หรือ Lion Chronotype

มนุษย์กลุ่มสิงโตจะมีนาฬิกาชีวิต คือ มักจะตื่นตั้งแต่เช้าตรู่  มีความกระตือรือร้นสูงในช่วงเช้า และมีพลังงานสูงสุดในช่วงเวลาก่อนเที่ยงวัน และจะรู้สึกเหนื่อยล้าเป็นอย่างมากในช่วงบ่ายๆ ทำให้ต้องพักระหว่างวันเพื่อเป็นการชาร์ตพลัง กลุ่มสิงโต มีประมาณ 15% ของกลุ่มประชากร

ลักษณะบุคลิกภาพ : มีความมั่นคงทางอารมณ์ ทุ่มเทกับการทำงาน มองโลกในแง่ดี เป็นพวกชอบวางแผน วางกลยุทธ์ เป็นกลุ่มคนที่นอนหลับได้ง่าย เข้านอนเร็ว และตื่นเช้ามากๆ จะรู้สึกตื่นตัวมากที่สุดในช่วงกลางวัน แต่ตอนเย็นจะรู้สึกอ่อนเพลีย หมดแรง ไม่ชอบไปงานปาร์ตี้ในช่วงค่ำหรือดึก เพราะรู้สึกไม่สนุกและเหนื่อยล้า ต้องการพักผ่อน

ตารางเวลาชีวิตที่เหมาะสม :

• ช่วงเวลาตื่น : 06.00 น. – 07.00 น.
• ช่วงเวลาทำงานที่มีประสิทธิภาพมากที่สุด : 08.00 น. – 12.00 น.
• ช่วงเวลาแห่งการพักพ่อน : 16.00 น. – 21.00 น.
• ช่วงเวลานอน : 22.00 น.  – 06.00 น.

คำแนะนำ : สำหรับมนุษย์กลุ่มสิงโต ช่วงเวลาที่เหมาะกับการทำงานยากๆ หรืองานที่ต้องใช้การวางแผน วางกลยุทธ์ คือช่วงเวลาก่อนเที่ยง จะทำงานได้ดีที่สุด และมีพลังมากที่สุด เวลาที่ Productive ที่สุดคือช่วงเช้า และหลังช่วงเวลาเที่ยงเป็นต้นไปเหมาะกับการทำงานหรือทำกิจกรรมเบาๆ เพราะจะเริ่มหมดพลังงาน ไม่ค่อยจดจ่อหรือมีสมาธิเท่ากับตอนเช้า หากจะต้องอดนอนหรือนอนดึกติดกันหลายๆ คืน คนกลุ่มนี้มีแนวโน้มว่าจะเสี่ยงนาฬิกาชีวิตพังมากที่สุด เนื่องจากขัดกับธรรมชาติของระบบร่างกายตัวเองนั่นเองค่ะ

2. มนุษย์กลุ่มหมี หรือ Bear Chronotype

มนุษย์กลุ่มหมี เป็นกลุ่มที่มีจำนวนประชากรมากที่สุดคือ มีมากถึง 55% ซึ่งมีพฤติกรรมสอดคล้องกับเวลาดวงอาทิตย์ มีตารางชีวิตแบบคงที่ เข้านอนไว ไม่เพลียระหว่างวัน

ลักษณะบุกลิกภาพ : สนุกสนาน ชอบเข้าสังคม เป็นมิตร มีความสุขกับชีวิต ชอบใช้ชีวิตตามรูปแบบการขึ้นและตกของพระอาทิตย์ คือ จะมีพลังงานในช่วงเช้าทั้งกลางวัน ในช่วงค่ำถึงเย็นจะรู้สึกหมดพลัง ต้องการพักผ่อน ไม่ค่อยมีปัญหาด้านการนอนหลับ

ตารางเวลาชีวิตที่เหมาะสม :

• ช่วงเวลาตื่น : 07.00 น. – 08.00 น.
• ช่วงเวลาทำงานที่มีประสิทธิภาพมากที่สุด : 10.00 น. – 14.00 น.
• ช่วงเวลาแห่งการพักพ่อน : 16.00 น. – 22.00 น.
• ช่วงเวลานอน : 23.00 น.  – 07.00 น.

คำแนะนำ : มนุษย์กลุ่มหมีจะมีช่วงเวลาการทำงานที่ Productive มากที่สุดคือ ช่วงสายไปจนถึงบ่าย นอกเหนือจากเวลานี้อาจเป็นการทำงานเบาๆ เช่น การเช็คอีเมล เซ็นเอกสาร โดยให้ใช้เวลาช่วง 10.00 น. – 14.00 น. ลงมือทำงานที่ต้องใช้สมาธิจดจ่อหรือใช้สมองเยอะๆ ซึ่งจะมีประสิทธิภาพมากที่สุด และควรทำงานยากๆ ให้เสร็จก่อนช่วงเวลาบ่ายแก่ๆ เพราะเวลานั้นจะเริ่มรู้สึกเหนื่อยล้า หมดพลังงาน อาจทำให้ทำงานไม่เสร็จตามกำหนด

3. มนุษย์กลุ่มหมาป่า หรือ Wolf Chronotype

มนุษย์กลุ่มหมาป่า มักจะมีปัญหากับการตื่นเช้ามากที่สุด โดยจะมีรูปแบบนาฬิกาชีวิต คือ นอนดึกตื่นสาย ไม่ค่อยกระฉับกระเฉงในช่วงเช้า แต่จะรู้สึกมีพลังงานมากขึ้นในช่วงเย็นไปจนถึงดึก คิดเป็นจำนวน 15 – 20% ของประชากร

ลักษณะบุคลิกภาพ : มนุษย์กลุ่มหมาป่ามักจะเป็นคนเก็บตัว ไม่ชอบเข้าสังคม ค่อนข้างที่จะขี้หงุดหงิด แต่มักจะมีความคิดสร้างสรรค์ มีความคิดลุ่มลึก และมีปัญหากับการตื่นเช้าเป็นอย่างมาก จะรู้สึกมีพลังในช่วงกลางคืนไปจนถึงดึกๆ ซึ่งเป็นช่วงเวลาแห่งการหาไอเดียใหม่ๆ

ตารางเวลาชีวิตที่เหมาะสม :

• ช่วงเวลาตื่น : 07.30 น. – 09.00 น.
• ช่วงเวลาทำงานที่มีประสิทธิภาพมากที่สุด : 17.00 น. – 22.00  น.
• ช่วงเวลาแห่งการพักพ่อน : 22.00 น. – 23.00 น.
• ช่วงเวลานอน : 24.00 น.  – 07.30 น.

คำแนะนำ : มนุษย์กลุ่มหมาป่าจะมีช่วงเวลา Productive ที่แตกต่างจากมนุษย์กลุ่มอื่นๆ คือ เป็นมนุษย์ประเภท Owl Night มักจะทำงานได้ดีในช่วงเวลากลางคืนเพราะจะมีสมาธิสูงในช่วงเวลานั้น และความคิดสร้างสรรค์หรือไอเดียแปลกใหม่มักจะผุดขึ้นมาในช่วงเวลาดังกล่าว ดังนั้น หากจะต้องทำงานร่วมกับผู้อื่น ให้หาจุดตรงกลางหรือช่วงเวลาที่ในการคุยงาน – ประชุมงานที่เหมาะสมกับทุกฝ่าย ในช่วงสายให้ใช้สมาธิจดจ่อกับงานง่ายๆ และในช่วงบ่ายจะเริ่มตื่นตัวอย่างเต็มที่ จึงเป็นช่วงเวลาที่เหมาะกับการทำงานที่ต้องใช้ความคิดสร้างสรรค์เช่นกัน นอกจากนี้ การใช้เวลาช่วงกลางคืนในการเตรียมงานสำหรับวันรุ่งขึ้น ก็จะทำให้การทำงานในวันถัดไปมีประสิทธิภาพมากขึ้น

4. มนุษย์กลุ่มโลมา หรือ Dolphin Chronotype

มนุษย์กลุ่มโลมา มักจะมีปัญหาในการนอนหลับมากที่สุด และมักจะหลับๆ ตื่นๆ ในตอนกลางคืน หรือนอนหลับไม่สนิท หรือนอนไม่หลับ มักจะนอนไม่เป็นเวลา ทำให้รู้สึกว่าพักผ่อนไม่ค่อยเพียงพอ และจะเริ่มมีพลังงานในช่วงสายเป็นต้นไป คิดเป็นจำนวน 10% ของประชากร

ลักษณะบุคลิกภาพ : ฉลาดและมีไหวพริบสูง แต่ไม่ค่อยมีสมาธิจดจ่อมากนัก ถูกรบกวนจากสิ่งเร้าได้ง่าย รักความสมบูรณ์แบบ ไม่ค่อยชอบเข้าสังคม และวิตกกังวลง่าย ในเรื่องของการนอนนั้น จะนอนก็ต่อเมื่อรู้สึกเหนื่อยล้าหรือต้องการพักผ่อนจริงๆ แล้วเท่านั้น มักนอนไม่เป็นเวลา หากจะต้องตื่นเช้า ในตอนเย็นมักจะรู้สึกอ่อนเพลียและหมดพลัง

ตารางเวลาชีวิตที่เหมาะสม :

• ช่วงเวลาตื่น : 06.30 น. – 07.30 น.
• ช่วงเวลาทำงานที่มีประสิทธิภาพมากที่สุด : 10.00 น. – 12.00 น. / 15.00 น – 21.00 น
• ช่วงเวลาแห่งการพักพ่อน : 16.00 น. – 22.00 น.
• ช่วงเวลานอน : 23.30 น.  – 06.30 น.

คำแนะนำ : เนื่องจากมีปัญหาในการนอนหลับ ทำให้มนุษย์กลุ่มโลมามีนาฬิกาชีวิต คือ มักไม่ค่อยรู้สึกสดชื่นนักเมื่อต้องตื่นนอน แต่จะค่อยๆ รู้สึกมีพลังมากขึ้นหลังจากตื่น 2 – 3 ชั่วโมง ในช่วงเช้าจึงเหมาะกับการทำงานง่ายๆ และในช่วงสาย เวลา 10.00 น – 12.00 น เป็นเวลาที่เหมาะสมที่จะทำงานยากๆ หรือต้องจดจ่อกับงานหนักๆ และทำงานอื่นๆ ในช่วงบ่ายเป็นต้นไป หากจำเป็น อาจจะต้องหยุดพักระหว่างวัน เพื่อป้องกันความรู้สึกอ่อนล้าอย่างหนักในช่วงเย็น และเป็นการชาร์ตพลัง เพื่อที่ในช่วงค่ำจะได้มีพลังงานมากขึ้น ลองหา วิธีทำให้นอนหลับสบาย และหลีกเลี่ยงสิ่งที่จะทำให้นอนหลับยากมากขึ้น เช่น จำกัดการดื่มชา – กาแฟ หลีกเลี่ยงการรับข้อมูลหนักๆ ก่อนนอน จัดสภาพห้องนอนให้มีสิ่งรบกวนน้อยที่สุด

และนี่ก็เป็นบุลิกทั้ง 4 แบบของกลุ่มมนุษย์ 4 ประเภทที่มีนาฬิกาชีวิตแตกต่างกัน อย่างที่กล่าวไปว่า นาฬิกาชีวิต คือตัวกำหนดรูปแบบการใช้ชีวิตของเรา ในแต่ละวันเราควรจัดตารางชีวิตแบบไหนนั้น ก็สามารถนำเอา Chronotypes ของตัวเองไปปรับใช้กันได้ค่ะ ประกอบกับการใช้ แอพจัดตารางเวลาเป็นตัวช่วย ก็อาจจะทำให้จัดเวลาชีวิตได้ดีขึ้น และใครที่อ่านแล้วก็ยังไม่แน่ใจว่า ตัวเองเป็นมนุษย์กลุ่มไหนกันแน่ สามารถทำแบบทดสอบได้ที่นี่เลย และการโหมงานหนัก หรือปาร์ตี้หนัก ทำให้อดหลับอดนอนหลายๆ คืน ตื่นนอนไม่เป็นเวลา ก็เสี่ยงทำให้นาฬิกาชีวิตพังได้ และก่อให้เกิดผลเสียหลายอย่างตามมา ดังนั้น ต้องดูแลรักษาสุขภาพ นอนหลับพักผ่อนให้เต็มที่นะคะ นอกจากนาฬิกาชีวิตจะสำคัญแล้ว การดูแลรักษาสุขภาพตัวเองก็สำคัญด้วยเหมือนกัน

Inspire Now ! : Chronotypes ไม่ได้มีอิทธิพลต่อการนอนหลับและการตื่นเพียงเท่านั้น แต่ยังส่งผลต่อทุกแง่มุมในชีวิตประจำวัน ไม่ว่าจะเป็นเวลามื้ออาหาร เวลาออกกำลังกาย เวลาทำงานที่มีประสิทธิภาพ เวลาพักผ่อน เป็นต้น การรู้ว่าเรามี Chronotype แบบไหน หรือเป็นมนุษย์กลุ่มไหน ก็จะทำให้เราจัดการเวลาของตัวเองได้ดีขึ้น รู้ว่าในแต่ละวันนั้นจะจัดตารางงานยังไง เพื่อให้การทำงานมีประสิทธิภาพมากที่สุด และเข้ากับนาฬิกาชีวิตตามธรรมชาติของเรามากที่สุด และไม่เป็นการฝืนร่างกายตัวเอง เพื่อที่จะไม่เสี่ยงต่อนาฬิกาชีวิตพัง ไม่แน่ว่า ที่เรารู้สึกเหนื่อยล้าจากการทำงานในทุกๆ วัน หรือรู้สึกว่าเราพักผ่อนได้ไม่เต็มที่ นอนไม่เคยอิ่มเลยในแต่ละวัน อาจเป็นเพราะเรากำลังใช้ชีวิตไม่ตรงกับนาฬิกาชีวิตของเราอยู่ก็ได้

DIYINSPIRENOW ทำให้ฉันเป็นคนใหม่ที่ดีกว่าเดิมใช่ไหม ? ไหนใครลองปรับเวลาชีวิตตามแบบ Chronotypes แล้วเป็นยังไงบ้าง รู้สึกว่าชีวิตดีขึ้นไหม ทำงาน Productive ขึ้นหรือเปล่า มาคอมเมนต์บอกเรากันนะคะ ♡